Algemeen

Er zijn verschillende organisaties in Nederland die persoonlijke hulp of advies verlenen bij schulden. Bijvoorbeeld een wijkteam, het maatschappelijk werk, sociaal raadslieden of de schuldhulpverlening in uw gemeente. Eerst zal de schuldhulpverlener proberen een oplossing te zoeken met uw schuldeisers: dit heet het minnelijke traject. Lukt dat niet, dan wordt de rechter gevraagd om een oplossing: het wettelijke traject (de WSNP).

1. Het minnelijk traject
Het minnelijk traject is een vrijwillige schuldregeling en bestaat uit 2 fases.

Fase 1: stabilisatiefase
Deze eerste fase komt voor het echte schuldregelingstraject. In deze fase brengt u, samen met de schuldhulpverlener, alles op orde om de kans van slagen in het minnelijke traject te vergroten. Deze fase heeft een aanmelding en een intake. U meldt zich bij de schuldhulpverlener met een hulpvraag. De schuldhulpverlener gebruikt de informatie uit de aanmelding bij de intake. In de intake toetst de schuldhulpverlener uw zelfredzaamheid. Ook bepaalt deze wat het precieze probleem is. Op basis hiervan maakt de schuldhulpverlener een plan van aanpak. Afhankelijk van de mate van zelfredzaamheid kan hij eventueel budgetbeheer of beschermingsbewind aanvragen. In deze eerste fase zoekt de schuldhulpverlener meestal nog geen contact met de schuldeisers.

Fase 2: schuldregelingsfase
In deze fase neemt de schuldhulpverlener contact op met de schuldeisers. Ook doet hij een betalingsvoorstel. Gaan alle schuldeisers akkoord met het betalingsvoorstel en voldoet u 3 jaar lang aan alle voorwaarden van de regeling? Dan wordt het restant van de schulden kwijtgescholden. U lost in principe nooit meer dan 3 tot 5 jaar af, maar het streven is om uw schulden in die periode volledig af te lossen.
Om in aanmerking te komen voor een schuldregeling, moet u voldoen aan een aantal voorwaarden:
U mag geen nieuwe schulden maken en moet de vaste lasten op tijd betalen.
U ondertekent een schuldregelingsovereenkomst.
U moet de maximale afloscapaciteit inzetten voor de aflossing van de schulden.

Afloscapaciteit
De schuldhulpverlener berekent de afloscapaciteit: het bedrag dat u maandelijks kunt betalen om de schulden af te lossen. Daarvoor berekent de schuldhulpverlener eerst het 'Vrij Te Laten Bedrag' (VTLB): het bedrag dat minimaal nodig is om van te leven. Het netto-inkomen min het VTLB geeft de afloscapaciteit. Dit bedrag wordt in deze fase gereserveerd, ook al is er nog geen akkoord van de schuldeisers. De methode is gebaseerd op de Recofa-methode (Rechter commissaris in faillissementen). Deze methode wordt zowel in het minnelijk als in het wettelijk traject toegepast.

Akkoord van schuldeisers
Als alle schuldeisers akkoord gaan met het voorstel is de minnelijke schuldregeling een feit. Deze kent twee vormen: een schuldbemiddeling of een schuldsanering/saneringskrediet.
Bij een schuldbemiddeling worden maandelijks alle inkomsten boven het VTLB gereserveerd. Eén keer per jaar wordt dit herberekend. Alle schuldeisers krijgen elk jaar een bedrag uitgekeerd. Het (in het begin) aangeboden percentage aan schuldeisers is een prognose. De uiteindelijke uitkering kan hiervan afwijken, door bijvoorbeeld verlies of juist vinden van een baan, ziekte en dergelijke.
Bij een schuldsanering verstrekt een gemeentelijke kredietbank een saneringskrediet. De schuldeisers krijgen ineens het bedrag uitgekeerd waar ze mee akkoord zijn gegaan. U betaalt het krediet in 36 maanden terug aan de gemeentelijke kredietbank. Het percentage dat aan de schuldeisers is aangeboden ligt vast.
Beide vormen worden geregistreerd bij BKR.

Niet akkoord schuldeisers
Gaan de schuldeisers niet akkoord met het betalingsvoorstel van de schuldhulpverlenende organisatie, dan kan een dwangakkoord of een voorlopige voorziening of een moratorium worden aangevraagd. Ook kunt u worden doorverwezen naar het wettelijke traject, WSNP. U moet over het algemeen eerst een minnelijk traject hebben doorlopen voordat de WSNP aangevraagd kan worden.

Meer weten?
Op de website van de NVVK (de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren) leest u meer over het minnelijke traject.
Informeer of uw schuldhulpverlener is aangesloten bij een branchevereniging. Dit verkleint de kans op malafide schuldhulpverleners. Voor schuldhulpverlening mag nooit geld worden gevraagd!

2. WSNP: Wettelijk traject
Als het niet lukt om samen met een schuldhulpverlener tot een minnelijk akkoord te komen met de schuldeisers, dan wordt de rechter gevraagd om een oplossing: het wettelijke traject via de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP).

Hoe werkt het?
De gemeente geeft een verklaring en het verzoekschrift af bij de rechtbank. U kunt niet direct zelf een verzoekschrift naar de rechtbank sturen. De schuldhulpverlener uit het minnelijke traject kan hierbij adviseren. Hij heeft een voorbeeld van het verzoekschrift en weet welke stukken meegestuurd moeten worden. Na een paar weken ontvangt u een oproep om bij de rechtbank te komen. Tijdens de zitting vraagt de rechter om aanvullende informatie. Ook legt hij uit welke verplichtingen u heeft als u toegelaten wordt tot de WSNP. De rechtbank beslist. Er wordt gekeken of het minnelijke traject inderdaad niet mogelijk is. Verder probeert de rechtbank in te schatten of u als schuldenaar zich aan de spelregels van de schuldsanering zal houden. De rechter kan schuldeisers verplichten om mee te werken. Na een periode van 3 tot 5 jaar worden de overgebleven schulden kwijtgescholden.

Bewindvoerder
Als iemand is toegelaten tot de WSNP, benoemt de rechter een bewindvoerder. Deze persoon gaat de wettelijke regeling uitvoeren. Hij of zij ziet erop toe dat u de regels van de WSNP nakomt. Hij onderzoekt de situatie van de schuldenaar en informeert schuldeisers en de rechter-commissaris.
U als schuldenaar moet de bewindvoerder informeren over alles wat belangrijk kan zijn voor de schuldsanering. De eerste maanden gaat al uw post naar de bewindvoerder. Zo kan hij controleren of de schuldsanering goed verloopt en of u de juiste informatie heeft gedeeld.

Boedelrekening
De bewindvoerder berekent een bedrag waarvan u maandelijks moet rondkomen, dit is het vrij te laten bedrag (VTLB). Dit is in principe gelijk aan het vastgestelde bedrag in het minnelijk traject.
Alle inkomsten boven dit bedrag en eventuele vermogensbestanddelen gaan naar de boedelrekening: een speciale rekening onder beheer van de bewindvoerder. Hiervan worden de schuldeisers en een bijdrage voor de bewindvoerder betaald.

Meer weten?
Meer informatie over de WSNP vindt u op de website van de Raad voor Rechtsbijstand bureauwsnp.nl.
Meer informatie over de WSNP-procedure vindt u op rechtspraak.nl.